در میان جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های جهانی در عرصه هنرهای تجسمی، بی‌ینال ونیز از مهم‌ترین و مؤثرترین جشنواره‌ها و نمایشگاه‌هاست که به خوبی میزان توانایی‌های هنرمندان کشورهای گوناگون دنیا را نشان می‌دهد. این دوسالانه از مهم‌ترین و معتبرترین رخداد‌های هنری جهان است که سالانه بازدیدکنندگان زیادی را به ونیز کشانده و بازتاب مطبوعاتی وسیعی در سطح دنیا دارد. در دوسالانه هنر ونیز هنرمندان هر کشوری سعی دارند تا آثاری را به نمایش درآورند که نماینده هنر کشورشان باشد و هویت ملی و فرهنگی هر هنرمند را به نمایش بگذارد. شرکت در این دوسالانه بزرگ بین‌المللی، فرصتی برای آشنایی هنرمندان با آخرین تحولات هنر معاصر جهان است و امکان تبادل نظر با دیگر هنرمندان مطرح دنیا و استفاده از تجارب آنها را فراهم می‌آورد.
بی‌ینال ونیز که اکنون به پنجاه و چهارمین دوره خود در سال 2011میلادی رسیده است از مهم‌ترین وقایع هنرهای تجسمی در دنیاست که هر دو سال یک بار هنرمندانی از سراسر جهان را گرد هم می‌آورد تا تازه‌ترین آثار خود را به نمایش بگذارند. پنجاه و چهارمین دوسالانه هنرهای تجسمی ونیز در حالی برپا شده که برای نخستین بار در یک رویداد مهم فرهنگی جهانی تصاویر 240 هزار شهید انقلاب اسلامی و 8سال دفاع مقدس در قلب نمایشگاه‌های هنری اروپا به نمایش درآمده است. مرتضی دره‌باغی، هنرمند کشورمان این اثر بی‌نظیر را با نام روشنایی و صلح و رویکردی متفاوت نسبت به آثار هنرمندان دیگر کشورهای جهان و حتی تمامی هنرمندان شرکت‌کننده ایرانی در این رویداد جهانی خلق کرده و به لحاظ حسی به‌دنبال کشف و انتقال این مفهوم است که مخاطب در ذهن خود جابه‌جایی را تصویر کند که می‌توانست این شهید بازدید‌کننده اثر باشد یا تصویر خود ما بر این دیوار نقش بسته باشد. دوسالانه بین‌المللی ونیز امسال که از 14 خردادماه (4ژوئن) برای 6ماه در شهر ونیز ایتالیا آغاز به‌کار کرده، روی مفهوم نور و روشنایی‌ها تمرکز دارد و یادآور اهمیت وجود و معنی نور در آثار هنرمندان معاصر در برقراری ارتباط با بازدیدکنندگان است؛ مفهومی که به گفته براس کروگر(مدیر دوسالانه پنجاه و‌چهارم) ناظر به تحولات کنونی عرصه هنر در سطح بین‌المللی است و بیش از هر چیز حاکی از توجهی جدی به اهمیت تحولات اخیر در هنر جهان است.
کروگر به اهمیت برپایی پاویون‌های ملت‌های مختلف در این دوسالانه نیز اشاره می‌کند و آن را نمادی از دیالوگ بین هنرمندان می‌داند؛ مفهومی که در استراتژی کلی این رخداد هنری هم به چشم می‌خورد. برگزارکنندگان این جشنواره مهم هنری معتقدند که بی‌ینال مثل یک ساعت کوکی است که هر دوسال یک بار جنگل را تکان می‌دهد، حقایق پنهان را آشکار می‌سازد، به شاخه‌های جوان نیرو و درخششی تازه می‌بخشد، تنه‌های قدیمی را نشان می‌دهد و استقامت شاخه‌ها را از چشم‌اندازهای متفاوت نمایان می‌سازد. این بی‌ینال سفری بزرگ است که در آن از میان آثار هنرمندان و موزه‌داران صدای دنیا را می‌توان شنید؛ صدایی که درباره آینده خود و ما سخن می‌گوید. در اینجا هنر وسیله‌ای برای تکامل بی‌پایان است.
واژه بی‌ینال به معنی دوسالانه است، امّا درباره بی‌ینال ونیز به‌صورت اسم خاص به کار برده می‌شود، چراکه بخش‌هایی از این بی‌ینال به‌صورت سالانه برگزار می‌شود. این دوسالانه نمایشگاهی از آثار هنری معاصر است که هر دو سال (در سال‌های فرد) در شهر ونیز ایتالیا برگزار می‌شود. بی‌ینال‌ونیز را نخستین بار ریکاردو سلواتیکو در شهر ونیز طراحی و برگزار کرد. او طرح ایجاد نمایشگاه دوسالانه هنرایتالیا را در انجمن شهر ونیز در تاریخ 19 آوریل 1893 به تصویب رساند و در 22 آوریل 1894 نخستین نمایشگاه هنر تجسمی ایتالیا برگزار شد که تنها هنرمندان ایتالیایی در این بی‌ینال حضور پیدا کردند؛ اما کمی بعد انجمن شهر ونیز تصمیم گرفت بخشی از این نمایشگاه را به آثار هنرمندان خارجی اختصاص دهد و به همین منظور یک هیأت گزینش و داوری نیز برای انتخاب و ارزیابی آثار تشکیل داد.
در آن زمان کتابخانه کوچک انجمن شهر، دفتر این جشنواره بود و اقتصاددان و محققی به نام آنتونیو فرادلتو به‌عنوان دبیر جشنواره انتخاب شد اما هنوز این بی‌ینال نیاز به مکان مناسبی برای نمایش آثار هنرمندان داشت به همین دلیل در زمستان 1895 طرح ساخت نمایشگاه ونیز در باغ سلطنتی به اجرا گذاشته شد. انریکو ترویسا ناتو معمار ایتالیایی، ساختمان این نمایشگاه را طراحی کرد و ماریوس دماریا، نمای نئوکلاسیک ساختمان را ساخت. به این ترتیب بی‌ینال ونیز کارش را به‌صورت بین‌المللی ادامه داد و در نخستین دوره توانست بیش از 200 هزار نفر را به تماشای آثار رسیده به این جشنواره ترغیب کند. همزمان با رونق بی‌ینال ونیز گالری هنر مدرن نیز افتتاح و مدیریت آن به دبیر بی‌ینال ونیز سپرده شد. در سال 1948 دبیرکل جشنواره و مورخ هنر رودولفو پالوچینی فعالیت خودش را با ارائه آثار هنرمندان امپرسیونیست به پیشنهاد روبرتو لانگی و تعدادی از هنرمندان بزرگ مانند مارک شاگال، پل کله، ژرژ براک، دلو، انسر و رنه ماگریت آغاز کرد. همچنین در این دوره مروری بر آثار پیکاسو توسط گوتوزو برگزار شد.
علاوه براین، دبیرکل جشنواره از پگی گوگنهایم مجموعه‌دار ونیزی دعوت کرد تا کلکسیون مشهورش در نیویورک را در ونیز به نمایش بگذارد. حالا بی‌ینال ونیز بعد از بیشتر از یک قرن فعالیت، مهم‌ترین سازمان فرهنگی معتبر در دنیا شناخته شده است و توانسته بر هنر جهان تأثیر بگذارد. این بی‌ینال پیشرو در سبک‌های هنری بوده، گرایش‌های هنر جدید را افزایش داده و جریانات بین‌المللی هنرهای معاصر را مطابق با مدلی که دارای چند نظام مشخص است، سامان داده است. پایه‌گذاری بی‌ینال هنر ونیز ابتدا در رشته هنرهای تجسمی بود اما به مرور بی‌ینال‌ها و جشنواره‌های دیگر نیز در رشته‌های فیلم، تئاتر، موسیقی و معماری بنیان گذاشته شد. دوسالانه ونیز از طریق ASAC (تاریخ آرشیوی هنرهای معاصر)، مستندات تاریخی‌‌اش را حفظ می‌کند.
تصویب نامه قانونی جدیدی از سال 2004، بی‌ینال را از اساس دگرگون کرد. تلاش برای پی‌ریزی دوباره اساسنامه بی‌ینال سبب شد پتانسیل و توانایی بی‌همتای آن به‌عنوان مرکزی برای جلب قابلیت‌های ممتاز هنری دوباره قدرت گیرد؛ نه فقط در طول نمایشگاه‌های بزرگ دوسالانه، بلکه همچنین برای تولیدات هنری هر بخش در طول هر سال، به این ترتیب که شرکت‌کنندگان خصوصی معتبر در خانه‌های دائمی ساکن شدند؛ مکانی برای تجربه و آزمون فرهنگ‌ها، هنر‌ها و ایده‌هایی نو که از ونیز به سراسر دنیا می‌رود. تغییرات بی‌ینال توسط وزیر فرهنگ ایتالیا و از طریق جذب نیرو‌های مدیریتی قدرتمند صورت گرفت. مهم‌ترین تصمیم نیز اجازه ورود شرکت‌کنندگان به‌طور دائمی به‌منظور افزایش سرمایه بی‌ینال بود؛ به‌گونه‌ای که در آن 30درصد بودجه بی‌ینال از طریق اسپانسر‌های خصوصی تأمین می‌شود، 30درصد از درآمد‌های خود نمایشگاه، 30درصد از سهم عمومی و 10درصد از افزایش سرمایه بی‌ینال.
